Turystyka w Polsce

Helska Latarnia

16 August 2013r.

W związku z portowym charakterem miasta prawdopodobnie już w średniowieczu palono ostrzegawcze światło nawigacyjne w okolicach cypla. Być może wykorzystywano w tym celu wieżę kościoła. W czasach Jana II Kazimierza, po 1647r. zbudowano specjalny żuraw drewniany z zawieszonym na nim żelaznym kotłem na węgiel. W okresie od 24 sierpnia do 3 maja blask ognia wskazywał drogę żeglarzom. W 1667 konstrukcja spłonęła. Nową latarnią zbudowano 500 kroków za ostatnimi zabudowaniami, nad samym brzegiem morza. Zasięg światła był o wiele większy, bo żelazny zasobnik z zapaloną smolą i kosz z rozżarzonym węglem wciągano na dwudziestometrowy maszt. Znaczne koszty utrzymania latarni pokrywała Gdańska Rada Miejska, nakładając specjalne opłaty na statki wchodzące do Gdańska. Słabą konstrukcję latarni zniszczył sztorm 31 października 1702 r. Zbudowano więc solidną drewnianą wieżę o wysokości 32,6 m. Sylwetką była zbliżona do latarń współczesnych. Źródłem światła pozostał palący się węgiel, który dostarczano z Gdańska. Latarnia jeszcze dwukrotnie ulegała zniszczeniu. Następną, zbudowaną w 1790 r., usytuowano bardziej na wschód, na 2,5 metrowej wydmie. W jej pobliżu zbudowano mieszkanie dla latarnika, którego obowiązkiem było utrzymywanie w porze nocnej ognia przez cały rok. Kolejną latarnię, już ceglaną, zbudowano w latach 1806-26. Była to okrągła wieża, pomalowana na biało wysokości 41,7m. Sześć olejowych lamp zapalono uroczyście 1 sierpnia 1827 r. Zasięg światła, wzmocnionego parabolicznym zwierciadłem, wynosił 17 Mm. W 1926r. zainstalowano w niej lampę naftową z pończoszką żarową oraz cztery soczewki. W trzy lata później otynkowano ją w białe i czerwone poziome pasy. W latach 1933-34 powstał obok latarni budynek dla zespołu maszyn i aparatury (dzisiejsza maszynownia). Zbudowano trzydziestometrowy maszt radiostacji. Zakupiono radiostację i nowoczesne syreny. Ta latarnia, po kolejnych modernizacjach, służyła aż do 1939 r., kiedy to podczas obrony Helu została 19 września wysadzona w powietrze przez polskich saperów w celu utrudnienia namiarów ciężkiej artylerii niemieckiej ostrzeliwującej Hel. Zarys jej fundamentów jest do dziś widoczny jako owalny skwerek, kilkanaście metrów przed wejściem do obecnej latarni. Współczesna latarnia wybudowana została według planów niemieckich w 1942r. przez miejscowych Kaszubów. Jest to ośmiokątna wieża z czerwonobrunatnej licowanej cegły, zwężająca się ku górze, zakończona galerią pod stożkowym dachem, na którym znajduje się jedna z helskich anten radiowych. Latarnia ma 41,5 m wysokości,ajej światło(i taras widokowy) umieszczone na wysokości 38,5 m widać nawet z odległości 18 Mm (ok. 36 km). Źródłem światła jest 1000 W żarówka, która w przypadku przepalenia się wykonuje automatycznie obrót o 45 st., a na jej miejsce ustawia się żarówka zapasowa. Od 1 sierpnia 1994 roku w miesiącach od czerwca do końca września latarnia jest udostępniona do zwiedzania (tel. 58 6 75-06-17). W 1999 roku staraniem stowarzyszenia "Przyjaciele Helu", wmurowano w ścianę latarni tablicę, upamiętniającą wizytę Marszałka Józefa Piłsudskiego w tym miejscu w dniu 1 lipca 1928 r. Obok latarni znajduje się niewielka tablica, umieszczona na postumencie z kamieni, upamiętniająca śmierć latarnika Maya, który zginął w grudniu 1910 r. w wypadku podczas oddawania strzału z armaty, używanej jako sygnał mgłowy. W latach 2001-02 latarnia przeszła remont kapitalny, sfinansowany wspólnie przez Urząd Morski w Gdyni i Towarzystwo Przyjaciół Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku. Obiekt w miesiącach letnich jest udostępniony turystom. Godziny otwarcia: od maja do września od 10:00 do 19:00 przerwa od 14:00 do 15:00. W centralnej części Parku Kaszubskiego znajduje się niewielki pomnik upamiętniający Jana Myślisza, Kaszuba z dziada pradziada, który za męstwo w wojnie z bolszewikami w roku 1920 otrzymał Krzyż Virtuti Militari. Po powrocie z wojska osiadł on w Helu, pełniąc przez wiele lat funkcję latarnika. Hel stanowił jeden z najdłużej broniących się obszarów Polski. Niewielki garnizon helski dzielnie walczył z silniejszymi i lepiej uzbrojonymi wojskami niemieckimi. Pomnik Obrońcom Helu usytuowany jest w parku, w centrum miasta, upamiętnia owe wydarzenia jednocześnie będąc miejscem patriotycznych uroczystości. Niewielki pomnik w kształcie żagla poświęcony został Stefanowi Żeromskiemu, wybitnemu pisarzowi, który trzykrotnie w latach 1022-24 przybywał w celach kuracyjnych do Helu. W trakcie tych pobytów pisarz stworzył m.in. poetycką opowieść "Międzymorze" opowiadającą o Półwyspie Helskim i jego mieszkańcach. Pomnik poświęcony żołnierzom IV Batalionu Korpusu Ochrony Pogranicza IV Batalion Korpusu Ochrony Pogranicza utworzony z kompanii: c.k.m. ,odwodowej KOP "Sienkiewicze", piechoty z pułku KOP "Sarny", oraz Straży Granicznej komisariatów "Hel" i "Goszczyno", pod dowództwem mjr Jana Wiśniewskiego w dniach od 1 września do 2 października 1939 roku stawiał opór przeważającym siłom agresorów hitlerowskich. Pomnik poświęcony Kontradmirałowi Stefanowi Frankowskiemu -Dowódcy Morskiej Obrony Wybrzeża w Wojnie Obronnej 1939 roku. Pomnik poświęcony bohaterom Obrony Helu poległym we wrześniu 1939r. MUZEUM RYBOŁOWSTWA W HELU poewangelickim kościele pod wezwaniem św. Piotra i Pawła, położonym w centrum miasta, tuż obok portu. Część frontową wieńczy niewysoka drewniana wieża, która pełni funkcję widokową. Roztacza się z niej piękna panorama na miasto, port i plażę od strony Zatoki Gdańskiej. Pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z1417roku.Pełniłonfunkcjękościołaparafialnego w Nowym Helu, jak wówczas nazywała się osada, z której powstało obecne miasto. W 1572 r. pożar miasta ogarnął także wieżę kościoła. Została ona później odbudowana i pełniła funkcję latarni morskiej. W ciągu XVIII w. silne sztormy i wzburzone fale mocno podmywały skarpę, na której stoi kościół. Do katastrofy doszło w 1861 roku, kiedy część frontowa budynku wraz z wieżą obsunęła się do morza. W dwa lata później przystąpiono do naprawy ocalałej części budowli. Kościół uzyskał wtedy kształt bliski dzisiejszemu, choć różniący się zasadniczo wyglądem wieży. Ta ówczesna została rozebrana w czasie wojny obronnej we wrześniu 1939 roku. Kościół ucierpiał w wyniku działań wojennych w 1945 r. i został odrestaurowany w 1959 roku. Ponieważ w Helu nie działała już wtedy parafia ewangelicka, budynek pokościelny zaadaptowano na cele muzealne. W 1972 roku obiekt przekazano Centralnemu Muzeum Morskiemu w Gdańsku, które utworzyło tam swój oddział - Muzeum Rybołówstwa. Wystawa "Dzieje rybołówstwa na wodach Zatoki Gdańskiej" prezentuje wiele zagadnień związanych z historią Bałtyku - od rybołówstwa na Pomorzu i na Zalewie Wiślanym poprzez dzieje samej Mierzei Helskiej, kończąc na współczesnych problemach związanych z gospodarką morską i ekologią. Zwiedzający zobaczą tu przykłady typowej fauny bałtyckiej, narzędzia szkutnicze, przyrządy do połowów ryb i myślistwa morskiego. Wokół kościoła znajduje się skansen tradycyjnych lodzi rybackich. Szczególnie wartościowa jest pełnomorska łódź typu "pomeranka", pochodząca z Dębek. Uwadze polecamy również dawne łodzie znad Zalewu Wiślanego - żakówkę i barkasy. Swoją przystań znalazły tu także kuter pławnicowy i łódź o wdzięcznej nazwie "Dziunia", która stanowiła wyposażenie Stacji Naukowej im. Arctowskiego na Antarktydzie. Ogółem prezentowanych jest 11 jednostek pływających. Rybacki klimat Skansenu tworzą również składziki rybackie wykonane z przepołowionych łodzi i zbiorniki do przechowywania żywych ryb (sadze). Zbiór uzupełniają elementy konstrukcyjne dawnych statków wyłowione z morza przez rybaków. Godziny otwarcia: w sezonie od 10:00 do 18:00, poza sezonem od 10.00 do 16:00. CMENTARZ HELSKI CYPEL HELSKI, BATERIA LASKOWSKIEGO W drodze na cypel warto zwrócić uwagę na trzy zachowane stanowiska 31 baterii nadmorskiej im. Heliodora Laskowskiego, które we wrześniu 1939 roku raziły skutecznie ogniem nieprzyjacielskie cele. Stanowisko nr 4 wraz z galerią umieszczoną w podziemiach czynne jest w sezonie od 10:00 do 20:00. W centralnym punkcie cmentarza komunalnego znajduje się wspólna mogiła 31 Obrońców Helu, którym nadano tytuł "Honorowy Obywatel Miasta Helu".

wczasy, atrakcje, miejscowości, Latarnia, Latarnia Helska, Hel, Bałtyk, pomorze, wakacje, Wypoczynek, zwiedzanie, zabytki