Turystyka w Polsce

Port w Świnoujściu Fortyfikacje w latach 1900-1945

16 August 2013r.

FORTYFIKACJE W LATACH 1900 - 1945 Okres intensywnego fortyfikowania portu i garnizonu Świnoujście rozpoczął się w 1898 r, zgodnie z planem zbrojeń morskich, którego autorem był admirał Alfred von Tirpitz. Istniejące wówczas dzieła forteczne poddano wzmocnieniu i przebudowie, używając przy tym betonu jako nowego budulca. Obiekty fortyfikacyjne wraz z obsadzającymi je jednostkami, podporządkowano organizacyjnie II Inspektoratowi Twierdz w Kilonii. Port w Świnoujściu przewidziano na miejsce stacjonowania (loty, w tym ciężkich okrętów wojennych. W przypadku konfliktu zbrojnego uwaga obrońców twierdzy musiała się skupić na morzu, jako najbardziej prawdopodobnym kierunku uderzenia nieprzyjaciela. Umocnienia od strony lądu potraktowano jako pomocnicze przedsięwzięcia obronne. By móc odeprzeć atak /. morza, należało wzmocnić potencjał artylerii nadbrzeżnej i systemu fortyfikacyjnego wybrzeża. W 1902 r u ujścia kanału portowego zainstalowano pływającą zaporę, uniemożliwiającą nagłe wpłynięcie wrogich okrętów do portu. W 1908 r w miejscu dzisiejszego terminalu promów morskich, wybudowano lądową baterię wyrzutni torpedowych. W tym samym roku rozpoczęto budowę 4 nowoczesnych baterii nadbrzeżnych, uzbrojonych w ciężką artylerię i wyposażonych w dalmierze i reflektory. Istniejące forty przebudowano, instalując w nich ciężkie działa nadbrzeżne wraz z urządzeniami elektrycznymi i łączności. W dniu wybuch I wojny światowej, garnizonu i portu broniło 6 baterii nadbrzeżnych, dysponujących 33 działami i moździerzami o kalibrze od 105 mm do 210 mm. Jednostki le obsadzili kanonierzy z 2 Pułku Artylerii oraz piechota z 34 Pułku Fizylierów. W trakcie trwania wojny 4 baterie nadbrzeżne przebudowano. Zainstalowano także nową baterię na wschoc nim falochronie, uzbrojoną w działa 77mm. Do zakończeni wojny znacznie rozbudowano też szańce i fortyfikacje polowe W obrębie baterii nadbrzeżnych po raz pierwszy pojawiły si baterie dział przeciwlotniczych. Zdjęcie z okresu międzywojennego główki wschodniego falochronu z widocznym schronem i pozostałościami stanowisk baterii 77 mm. W dniu zakończenia I wojny światowej świnoujska twierdzi dysponowała już 9 bateriami nadbrzeżnymi i przeciwlotniczymi, 7 stanowiskami obserwacji i kierowania ogniem, 5 reflektorami oraz 8 dziełami fortecznymi dla piechoty. Znacznej rozbudowie uległo także lądowe zaplecze portu oraz cała infrastruktura koszarowo - fortyfikacyjna garnizonu. Od 19 19 roku Świnoujście poddane zostało inwentaryzacji przez członków Międzyalianckicj Wojskowej Komisji Kontroli. W wyniku działania komisji znacznej redukcji uległo uzbrojenie i zapasy wojenne garnizonu. Ze Świnoujścia i bliźniaczej twierdzy w Piławie / obecnie Bałtijsk / przekazano do dyspozycji wojsk lądowych 185 ciężkich dział i moździerzy. Wycofaniu ze służby uległo także wiele okrętów wojennych. Na pewien okres zaprzestano wszelkich prac fortyfikacyjnych. | Od 1920 roku działalność rozpoczęła Komendantura Portu Wojennego w Świnoujściu, podległa organizacyjnie Dowództwu Marynarki na Bałtyku. Stanowisko komendanta twierdzy podniesione zostało do rangi admirała. Częściowo rozbrojone i pozbawione urządzeń technicznych obiekty forteczne obsadził I Oddział Nadmorski z brygady marynarki "Lowenfeld", przekształcony później w III Oddział Artylerii Marynarki. Proces ponownego fortyfikowania twierdzy rozpoczął się w wyniku renegocjacji Traktatu Wersalskiego. Na mocy postanowień Układu Paryskiego z 1926 r, niemiecka Reichswhera uzyskała zgodę na budowę umocnień fortyfikacyjnych wzdłuż wschodnich granic Republiki Weimarskiej. Pierwsze ślady przeróbek architektonicznych fortyfikacji pochodzą jednak już z roku 1923. Według sprawozdania Międzyalianckicj Wojskowej Komisji Kontroli ze stycznia 1927 roku, w świnoujskiej twierdzy nadal funkcjonowało 6 baterii nadbrzeżnych, uzbrojonych łącznie w 26 ciężkich dział kalibru od 105 mm do 210 mm . Gwałtowny proces rozbudowy bazy morskiej w Świnoujściu rozpoczął się w połowie lat trzydziestych. Wokół portu zaczęły powstawać przeróżne budowle militarne i umocnienia fortyfikacyjne, będące pod względem konstrukcyjnym szczytem osiągnięć ówczesnej techniki. Ogromny wpływ na typ fortyfikacji wywarł i harakter garnizonu. Wśród budowanych obiektów przeważały baterie artyleryjskie, schrony przeciwlotnicze, centrale dowodzenia, punkty obserwacyjne, magazyny i bunkry wartownicze. W dalszym ciągu uwaga potencjalnych obrońców bazy skupiała się na morzu i przestrzeni powietrznej. Potrzeby obrony lądowej Świnoujścia nie brano pod uwagę aż do roku 1944. W 1934 roku utworzono w Świnoujściu sztab Komendanta Umocnień Wybrzeża Pomorskiego, przekształcony w sierpniu 1939 r na Dowództwo Obszaru Nadmorskiego Pomorza. Komórce tej podlegały wszystkie oddziały artylerii marynarki na U renie Świnoujścia oraz jednostki saperskie i budowlane, wyodrębnione w ramach Sztabu Budowy Umocnień Marynarki Marinefestungsbaustab/ w Świnoujściu. Jednostkami realizują-. v ini prace budowlane i fortyfikacyjne były specjalnie tworzone do Iego celu bataliony budowlane marynarki /Marinebaubataillon/, formowane z junaków Niemieckiej Służby Pracy / RAD /. Do wybuchu II wojny światowej wybudowano dodatkowi ciężką baterię nadbrzeżną kalibru 280 mm oraz 10 fortecznycj baterii przeciwlotniczych. Wokół portu powstały 3 kompleks* podziemnych magazynów amunicyjno - technicznych ora 2 podziemne składy paliwowe. Na wybrzeżu oraz w obiektacl fortecznych zainstalowano system punktów obserwacyjnych stanowisk dowodzenia i łączności oraz pierwsze urządzeni radiolokacyjne. W okresie trwania wojny rozbudowano jedynie zaplecz lądowe floty oraz artylerię przeciwlotniczą. Najcięższą artyleri nadbrzeżną przebazowano na Wał Atlantycki. Istniejące baterii nadbrzeżne i przeciwlotnicze włączono w skład jednostek szkol nych artylerii marynarki. Pod koniec wojny pojawiła się tenden cja zwiększania liczebności artylerii przeciwlotniczej i obiektóv fortyfikacyjnych, związanych z obroną powietrzną. W lyt] czasie zainstalowano tylko 1 ciężką baterię nadbrzeżną. Budów, umocnień obrony lądowej twierdzy odbywała się nieco prowizd rycznie i nie miała już takiego rozmachu ani precyzj wykonania. Mimo to ufortyfikowanie okolic Świnoujścia, funk cjonowanie wielu jednostek wojskowych oraz obecność flot; w porcie stworzyły przesłanki do uporczywej obrony wys Wolin i Uznam, trwającej do ostatnich dni wojny.

wczasy, atrakcje, miejscowości, Wolin, Uznam, Świnoujście, Pomorze Zachodnie, Wypoczynek, zabytki, zwiedzanie, historia, fortyfikacje